Tembang Dhandhanggula

Dhandhanggula

(dianggit dening Kanjeng Sunan Kalijaga)

1.      Pangertene tembang dhandhanggula

Dhandanggula saka  tembung dhandhang sayektine jenising kewan manuk kang saben menclok nyuwara nggaok gaok, umume diarani manuk gagak. Saka tembung kuwi ndhandhang ateges cewer utawa seneng omong ing ngendi paran. Gula ateges samubarang kang legi. Adhedhasar saka pangerten kasebut, dhandhanggula ngemu surasa pitutur kang becik. Mula tembang dhandhanggula pantese kanggo aweh pitutur bab kabecikan. Tuladhane serat Tripama kang ngandharake Dhandhanggula.

2.      Pathokan tembang Dhandhanggula

Dhandhangula
Guru wilangan	Guru lagu	Guru gatra
10	i	10
10	a
8	e
7	u
9	i
7	a
6	u
8	a
12	i
7	a

3.      Watak tembang Dhandhanggula

Watake tembang Dhandhanggula iku luwes, seneng lan gumbira. Trep kanggo ngambarake maneka warna swasana

4.      Wos kang kamot ing tembang Dhandhanggula (Tripama) 

      Serat Tripama ngandharake babagan patuladhan, tokoh kepahlawan saka crita Ramayana ing perangan lakon “Sumantri ngeger”,”Kumbakarna Gugur”, lan crita Mahabharata lakon “Adipati Karna gugur”. 

      Serat Tripama ngajarake wong kang ngabdi kudu duwe syarat sarana guna, kaya, lan purun. Dadi abdi iku kudu pinter, bisa gawe sugih negarane, lan nurut marang Negara sarta rajane. Iku ginambarake dening tokoh patih Suwanda kang bekti lan setya marang negarane. Kayadene tokoh Sumantri kang ngenger marang prabu Arjuna Sasrabahu setya lan miturut kabeh dhawuh pangandikaning gustine.

      Serat Tripama uga ngajarake supaya dadi warga Negara kudu duwe sikep Nasionalisme kang wani ngetohke jiwa lan ragane kanggo mbelani negarane. Sikep iki kayadene Kumbakarna kang mbelani Negara Ngalengka saka pangamuke wadyabala Ramawijaya. Iki minangka wujud sikep nasionalisme.

      Patuladhan sabacute ing Serat Tripama, yaiku tokoh Adipati Karna. Tokoh iki minangka dadi sawijining punjer crita Mahabharata ing perang Bharatayuda. Sanajan wis ngerti yen dheweke iku sedulur tuwane para Pandhawa, nanging nalika perang Bharatayuda ora mbelani sedulure nanging mbelani Negara Ngastina kang wis nggedhekake lan kang disuwitani.

5. Tuladha Tembang Dhandhanggula